Тэма булінга - гвалту ў школе - усё часцей трапляе ў поле зроку розных сродкаў масавай інфармацыі Беларусі і становіцца прадметам бурнага грамадскага абмеркавання. Без перабольшання можна сказаць, што гэта не беларуская, а агульнасусветная праблема. Яе маштаб і вельмі цяжкія наступствы для дзяцей - ад дэпрэсіўных расстройстваў да суіцыдальных спробаў - патрабуюць ад бацькоў, адміністрацыі ўстаноў адукацыі і ўсіх задзейнічаных органаў максімальных намаганняў і ўзаемадзеяння. Паводле ацэнак еўрапейскіх даследчыкаў, у ролі ахвяры цкаваньня ў розныя перыяды школьнага жыцця пабывалі 50% дзяцей, 10-15% школьнікаў знаходзяцца ў гэтай сітуацыі непасрэдна щ дадзены момант - кожны дзень яны ідуць у школу, як на кару.
Спецыялізаваная ўстанова Арганізацыі Аб'яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры ЮНЭСКА нават распрацавала спецыяльны інфармацыйна-метадычны дапаможнік для кіраўнікоў і педагагічных работнікаў адукацыйных арганізацый "Прадухіленне гвалту ў адукацыйных арганізацыях". У ім прадстаўлена інфармацыя аб прыродзе і прычынах гвалту ва ўстановах адукацыі, яго відах і наступствах, уцягнутых баках. Дапаможнік носіць практычны характар і прапануе арганізацыйныя і выхаваўчыя меры, а таксама алгарытмы дзеянняў кіруючых, педагагічных і іншых работнікаў устаноў адукацыі па рэагаванні на факты гвалту і аказанні дапамогі пацярпелым.
У канцы 2018 гадоў ў Беларускі Хельсінкскі Камітэт звярнуліся прадстаўнікі "Лабараторыі інавацыйных праектаў" з просьбай распрацаваць алгарытм супрацьдзеяння булінгу ва ўстановах адукацыі з улікам заканадаўства Рэспублікі Беларусь. І хоць у законах нашай краіны няма вызначэння булінга і канкрэтнай адказнасці за цкаваньне, у шэрагу законаў пазначаны прыкметы, якія падпадаюць пад прыкметы булінга. На падставе гэтых нормаў мы даем рэкамендацыі, як паступаць бацькам, калі дзіця стала аб'ектам цкавання з боку аднакласнікаў ці настаўнікаў, а адміністрацыя навучальнай установы ўхіліяецца ад вырашэння праблемы.
Віталь Нікановіч, дырэктар установы "Лабараторыя інавацыйных праектаў": Памятка "Як змагацца з булінгам ва ўстановах адукацыі", распрацаваная Беларускім Хельсінкскім Камітэтам, дапамагае зарыентавацца ў няпростым пытанні рэагавання на сітуацыі гвалту ў школе з пункту гледжання дзеючага беларускага заканадаўства.
За апошнія некалькі гадоў тэма гвалту ў школе перастала быць табу, яе пачалі абмяркоўваць у грамадстве. У такой сітуацыі важна, каб рух па недапушчэнні гвалту і рэагаванні тады, калі яно мае месца, грунтаваўся на сістэмнай працы. Бацькам дзяцей, як законным прадстаўнікам, самастойна вельмі цяжка разабрацца, а як жа рэагаваць правільна ў сітуацыі, калі іх дзіця стала ініцыятарам, ахвярай ці сведкам гвалту. Тут вельмі важна стрымліваць эмоцыі і дзейнічаць на падставе выразнага алгарытму, які дае вынік.
У памятцы ёсць напамін тэрміналогіі, што ж з'яўляецца гвалтам; даюцца парады, як распазнаць магчымы гвалт у школе па паводзінах дзіцяці; прапаноўваюцца канкрэтныя дзеянні бацькоў, як правільна рэагаваць, калі настаўнікі і адміністрацыя школы не прадпрымае належных мер па абароне дзяцей ад гвалту. Мне падабаецца, што памятка невялікая па аб'ёме, што дае магчымасць, як мінімум, вывучыць і зразумець дакумент любому зацікаўленаму.
У планах Лабараторыі інавацыйных праектаў зрабіць так, каб пра памятку даведалася як мага больш бацькоў у Беларусі. Для гэтага мы плануем стварыць асобны анлайн-курс, які будзе адкрыты на бескаштоўнай аснове ўсім жадаючым.
